یکی از مهمترین و جدیترین عوارض شیمی درمانی، عفونتهای مختلف است. بیماران تحت درمان به علت سرکوب دستگاه ایمنی با داروهای شیمی درمانی، مستعد ابتلا به عفونت هستند. لازم است علایم عفونت در بیماران تحت شیمی درمانی جدی گرفته و به آن توجه شود. بروز عفونت بسته به محل آن علایم مختلفی دارد. در بیماران با ایمنی سرکوب شده، علایم عفونتها میتواند با افراد سالم متفاوت باشد. این علایم باید احتمال عفونت را مطرح کند:
- یکی از مهمترین علایم عمومی عفونتها، تب است. تب با احساس گرما در بدن متفاوت است. بهتر است از دماسنج برای بررسی تب استفاده شود. چنانچه دمای ترمومتر زیرزبانی بیشتر از 38.3 مشاهده شود، یا دمای 38 درجه سانتگراد پس از یک ساعت اندازهگیری مجددا 38 یا بالاتر گزارش شود، تب در نظر گرفته میشود.
- عرق کردن بیش از حد یا لرز بدنبال تب
- سرفه و علایم تنفسی مانند تنگی نفس، گلودرد و...
- علایم ادراری مانند سوزش یا تکرر ادرار و ...
- اسهال شدید یا خونی
- علایم تورم و قرمزی و التهاب اطراف محل جراحی یا آنزیوکت یا کولوستومی و ...
- درد شدید شکمی غیرقابل توجیه
- التهاب مخاط دهان یا واژن، بروز برفک دهانی یا لایه سفید در مخاط دهان
با توجه به اینکه کنترل و درمان عفونت خصوصا در بیمار با کاهش سطح ایمنی و تحت شیمی درمانی اقدام تخصصی است، لازم است در صورت بروز هرگونه علایم مطرح کننده عفونت، بلافاصله تیم درمانی را در جریان بگذارید و از خود درمانی یا تاخیر در مراجعه بپرهیزید. بررسی و رد احتمال عفونت توسط پزشک با آزمایش شمارش سلولهای خونی ( CBC ) شروع میشود و بسته به علایم ممکن است نیاز به اقدامات تخصصی دیگری داشته باشد.
برای پیشگیری از بروز عفونت موارد زیر به بیماران تحت شیمی درمانی که احتمال کاهش سلولها و سطح ایمنی دارند توصیه میشود:
- حضور در محیطهای مشکوک عفونی و تماس با افراد بیمار عفونی را به حداقل برسانید: مکانهایی مانند اتوبوس، کلاس درس که افراد سرماخورده در آن حضور دارند، ایستگاه مترو بدون تهویه، جمع خانوادگی که افراد بیمار عفونی در آن حضور دارند و...
- دستهای خود را بیشتر از معمول بشویید. استفاده از مایعات ضدعفونی کننده سطوح بسیار مفید است.
- در مورد واکسیناسیون با پزشک معالج خود مشورت کنید.
- زخم جراحی یا زخم بستر یا محل آنژیوکت و تزریقات را با روش آموزش داده شده مراقبت نمایید و مرتبا استریل کنید.
- پوست اولین و مهمترین سد دفاعی در مقابل عفونتهاست؛ مراقب پوست خود باشید: روزانه دوش بگیرید و با حوله نرم بدن را خشک کنید. در هنگام ناخن گرفتن مراقب زخم شدن پوست باشید. ترجیحا از تیغ برای تراشیدن مو استفاده نکنید. پوست را با کرم یا لوسیون مرطوب و چرب نمایید. از وسایل برنده و تیز حتیالمقدور کمتر استفاده کنید. اتو کردن و آشپزی را با دقت انجام دهید. تا حد امکان باغبانی نکنید.
- در صورت امکان از تماس با حیوانات خودداری کنید.
- محصولات لبنی پاستوریزه استفاده کنید.
- تا حد امکان غذای خانگی بخورید.
- با مسواک زدن و نخ دندان کشیدن و دهانشویه ها بهداشت دهانی را بالا ببرید. اگر دچار خشکی دهان هستید، توصیه های قسمت مربوط به خشکی دهان را نیز مطالعه کنید.
- شستشوی ناحیه مقعد و واژن باید با احتیاط و ملایمت صورت گیرد.