شاید اولین چیزی که با شنیدن نام شیمی درمانی به ذهن بسیاری از افراد میرسد، تهوع و استفراغ باشد. برخلاف تصور عمومی که هر شیمی درمانی را با تهوع و استفراغ شدید همراه میدانند، همه داروهای شیمی درمانی ایجاد حالت تهوع نمیکنند. بعلاوه همانطور که در بخش کلیات عوارض شیمی درمانی گفته شد، بروز و شدت تظاهر عوارضی مانند تهوع و استفراغ تابع فاکتورهای متعددی است که در افراد مختلف با یکدیگر متفاوتند. توصیههای کلی زیر برای پیشگیری، کاهش و درمان تهوع و استفراغ ناشی از شیمی درمانی میتواند موثر باشند:
- بخش عمدهای از تهوع و استفراغهای ناشی از شیمی درمانی علل یا زمینه های روانی دارند. بهطور کلی تهوع و استفراغ در بیمارانی که انتظار آن را دارند، بیشتر رخ میدهد. تاکید مجدد بر این نکته لازم است که ممکن است داروی شیمی درمانی تجویز شده برای شما اصلا تهوعزا نباشد؛ لذا تصویر ذهنی که از خود در حالت استفراغ ساختهاید را تغییر دهید.
- در حال حاضر درمانهای دارویی بسیار خوب، اثربخش و در عین حال کمعارضهای برای کنترل تهوع و استفراغ در دسترس است. قطعا پزشک معالج شما با توجه به شرایط شما و درمانتان، داروی ضدتهوع مناسب را برای پیشگیری از بروز تهوع و استفراغ در درمان شما گنجانیده است؛ نگران نباشید.
- در مورد درمان تهوع و استفراغ بیشتر از اطرافیان یا سایر بیماران، به پزشک معالج و تیم درمان اعتماد کنید.
- از تکنیکهای آرامبخشی مانند یوگا غافل نشوید. گاهی صحبتهای آرامش بخش یک دوست یا گوش دادن به موسیقی و تماشای تلویزیون بسیار کمک کنندهاند.
- به یاد داشته باشید این علایم تهوع و استفراغ شما گذرا هستند و تا چند روز دیگر برطرف میشوند.
- سعی کنید در زمان شیمی درمانی یا پرتودرمانی، معده شما زیاد پر یا کاملا خالی نباشد.
- دندان مصنوعی تهوع و استفراغ را افزایش میدهد. در روزهای اول بعد از شیمی درمانی در صورت تهوع، فقط در هنگام غذا خوردن دندان مصنوعی خود را بگذارید.
- ترجیحا از خوردن غذاهای سنگین در ساعات اولیه بعد از شیمی درمانی و پرتودرمانی بپرهیزید.
- در روند درمان برای پیشگیری از بروز تهوع و استفراغ خود را به کاهش حجم وعده های غذایی و افزایش دفعات غذاخوردن عادت دهید.
- از خوردن مایعات همراه غذا بپرهیزید. غذاهای خشک تهوع کمتری ایجاد میکنند.
- هنگام بیدار شدن از خواب بلافاصله رختخواب را ترک نکنید و ترجیحا صبحانه را با خوردن غذاهای خشک مانند بیسکوییت و نان خشک شروع کنید.
- از غذاهای خیلی چرب یا شیرین یا پر ادویه استفاده نکنید.
- اگر بوی پختن غذا یا دود سیگار یا عطرها منجر به تحریک حال تهوع شما میشود، حتیالمقدور از آنها دوری کنید.
- لباسها و کمربند تنگ که به شکم فشار میآورند نپوشید.
- در هنگام بروز تهوع نفس عمیق ولی آرام بکشید.
- بلافاصله بعد از غذا خوردن دراز نکشید. خوابیدن را به 2 ساعت بعد از غذا خوردن موکول کنید.
- غذا را آهسته میل کنید. جویدن کامل غذا کار دستگاه گوارش را تسهیل میکند.
- مایعات را خنک بنوشید.
- آب نبات ترش، قرص نعناع و بیسکوییتهای زنجبیلی را امتحان کنید.
- خطر اصلی استفراغ طولانی مدت، کم آبی بدن و به هم خوردن تنظیم آب و الکترولیتهای بدن است. چنانچه هیچ درمانی استفراغ شما را کنترل نمیکند، حتما با پزشک در مورد نیاز به دریافت داروها . نیز سرم درمانی مشورت کنید.
- برای پیشگیری از تهوع و استفراغ انتظاری قبل از شروع شیمی درمانی، نیم ساعت قبل از درمان در اتاق آرامی دراز بکشید و دستمال خنکی را بر روی چشمان و صورت خود قرار دهید.